Seyhmus Özzengin
Hişmendîya Milî, Olî û Etnîkî ya Jîyanek Piralî li Herêma Kurdistanê:
Kurdistan, wekî navçeyek dîrokî û çandî ya Rojhilata Navîn, xwedî mîrateyeke dewlemend e, ku bi piralîbûna olî, etnîkî û mezhebî tê naskirin. Ev piralîbûn, ku ji sed salan ve bi awayekî aştiyane di nav miletê Kurd de berdewam kiriye, bûye bingeha hişmendîyeke milî ya yekgirtî, ku rêzê li cihêrengiyê digire û bihevrejiyana aştiyane li başûrê Kurdistanê diparêze. Roja Nizaya Niştimanî, ku îsal li Hewlêrê bi beşdariya 600 serok û kesayetiyên olî, etnîkî û rûhanî hate lidarxistin, semboleke girîng e ji bo vê hişmendîyê û armanca wê ya yekrêzî, tolerans û azadiya olî ye.
Hişmendîya Milî û Bihevrejiyana Aştiyane:
Roja Nizaya Niştimanî, ku bi dirûşma “Ey Xweda, Kurdistanê biparêze” tê pîrozkirin, ne tenê bûyerek rûhanî ye, lê di heman demê de nîşana hişmendîyeke milî ye ku nasnameya kurdistanî li ser bingeha yekrêziyê di nav cihêrengiyê de ava dike. Ev roj, bi kombûna serokên olî û etnîkî yên cuda, wekî misilman, xiristiyan, êzidî, kakeyî, zerdeştî û pêkhateyên wekî kurd, ereb, tirkmen, asûrî û yên din, tê wateya rêzgirtina li piralîbûna Herêma Kurdistanê. Ev kombûn, di bin sîwana saziyên kurdî û kurdistanî de, nîşan dide ku civaka Kurdistanê dikare bi awayekî demokratîk û aştiyane cihêrengiya xwe bi rê ve bibe.
Hişmendîya milî ya li Herêma Kurdistanê, bi taybetî li Başûrê Kurdistanê, ji dîroka dirêj a pêkvejiyana olî û etnîkî derdikeve. Ev hişmendî, ku ji hêla saziyên fermî û civakî ve tê piştgirîkirin, armanc dike ku nasnameyeke neteweyî ya hevpar ava bike, bêyî ku yek ol, mezheb an etnîsîte serdestî li yên din bike. Konferansa Roja Nizaya Niştimanî li Hewlêrê, bi beşdariya mêvanên navneteweyî ji Ewropa û Amerîkayê, nîşana vê yekê ye ku Herêma Kurdistanê wekî modelek ji bo bihevrejiyana aştiyane li Rojhilata Navîn tê dîtin.
Piralîbûna Olî û Rêzgirtina Baweriyan:
Herêma Kurdistanê xwedî dîrokeke dirêj e ku tê de olên cuda bi awayekî aştiyane li kêleka hev jiyane. Misilman, xiristiyan, êzidî, zerdeştî û baweriyên din, her yek bi awayekî azad baweriyên xwe diparêzin û di nav civakê de cihê xwe digirin. Roja Nizaya Niştimanî, bi taybetî, vê piralîbûna olî pîroz dike û azadiya olî wekî mafekî bingehîn ê mirovî ronî dike. Ev roj, bi rê û resmên duayê, yên hevpar û gotarên serokên olî, peyamekê dide ku baweriyên cuda ne tenê dikarin bi hev re bijîn, lê di heman demê de dikarin ji bo armanceke hevpar, ango parastina aştiyê û yekrêziya neteweyî, bi hev re bixebitin.
Ev hişmendîya olî, ku li ser bingeha tolerans û rêzgirtina li baweriyên cuda hatiye avakirin, ji hêla saziyên Herêma Kurdistanê ve tê teşwîqkirin. Mînak, destûra Herêma Kurdistanê mafên hemû ol û mezheban diparêze û cihêrengiya olî wekî beşek ji nasnameya kurdistanî dipejirîne. Konferansa li Hewlêrê nîşan dide ku ev ne tenê prensîbeke nivîskî ye, lê di pratîkê de jî tê bicihanîn.
Piralîbûna Etnîkî û Çanda Hevpar
Ji bilî piralîbûna olî, Herêma Kurdistanê xwedî civakeke pir etnîkî ye. Kurd, ereb, tirkmen, asûrî, keldanî û gelek pêkhateyên din bi hev re jiyana xwe li ser axa Kurdistanê didomînin. Ev cihêrengiya etnîkî, ku bi çand, ziman û kevneşopiyên cuda tê dewlemendkirin, bingeha jîyaneke piralî ava dike. Roja Nizaya Niştimanî, bi kombûna nûnerên van pêkhateyan, nîşan dide ku cihêrengiya etnîkî ne tenê astengiyek nîne, lê berevajî, hêzek e ku civakê xurtir dike.
Hişmendîya etnîkî ya li Herêma Kurdistanê, li ser prensîba wekheviyê û rêzgirtina li hemû pêkhateyan hatiye avakirin. Ev hişmendî, bi rêya saziyên fermî yên wekî parlamentoya Kurdistanê û wezaretên têkildar, tê piştgirîkirin. Mînak, nûnerên hemû pêkhateyên etnîkî di saziyên rêveberiyê de cih digirin, û zimanên cuda, wekî Kurdî, Erebî û Asûrî, Tirkmenî di perwerdehî û ragihandinê de têne bikaranîn.
Armanc û Bandora Roja Nizaya Niştimanî:
Roja Nizaya Niştimanî, ji bilî pîrozkirina piralîbûnê, armanc dike ku hişmendîyeke hevpar di nav civakê de belav bike, ku tê de her kes, bêyî cudahiya olî, etnîkî an mezhebî, xwe wekî beşek ji nasnameya kurdistanî hîs bike. Ev roj, bi rêya duayên hevpar û gotûbêjên di navbera serokên olî û etnîkî de, peyama yekrêziyê û aştiyê belav dike. Her wiha, ev bûyer nîşana wê yekê ye ku Herêma Kurdistanê dikare wekî mînakeke serkeftî ya bihevrejiyana aştiyane li Rojhilata Navîn were dîtin.
Bandora vê rojê ne tenê li ser Herêma Kurdistanê, lê li ser asta navneteweyî jî xuya dike. Beşdariya mêvanên ji Ewropa û Amerîkayê nîşan dide ku ev însiyatîf cihê bala civaka navneteweyî dikişîne. Ev yek, Herêma Kurdistanê wekî navendeke demokrasî û toleransê li herêmê bihêztir dike.
Roja Nizaya Niştimanî; wekî semboleke hişmendîya milî, olî û etnîkî ya jîyanek piralî, nîşana ruhê Herêma Kurdistanê ye, ku li ser bingeha yekrêzî, tolerans û rêzgirtina li cihêrengiyê hatiye avakirin. Ev roj, bi kombûna serokên olî û etnîkî, peyama bihevrejiyana aştiyane li hundir û derveyî Kurdistanê belav dike.
Di demekê de ku Rojhilata Navîn bi nakokî û cudahiyan tê ceribandin, Herêma Kurdistanê bi vê bûyerê nîşan dide ku piralîbûn ne tenê dikare were parastin, lê di heman demê de dikare bibe çavkaniya hêz û aştiyê. Bi piştgiriya saziyên kurdî û kurdistanî, ev hişmendî wê di pêşerojê de jî bibe bingeha avakirina civakeke demokratîk û yekgirtî.
